Trong thời gian gần đây, bên cạnh những loại ma túy tổng hợp đang trở nên phổ biến như ketamine, methamphetamine, estacy… đã xuất hiện một số loại chất hướng thần mới, bị giới trẻ lạm dụng.
Công an khống chế đối tượng Đặng Văn Công (30 tuổi, ở xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng), kẻ nghiện ma túy dùng dao uy hiếp người thân.
Điển hình là nhóm các chất cần sa tổng hợp (XLR-11) được tẩm ướp dạng thảo mộc (thường gọi là “cỏ Mỹ”), lá cây Khat (có chứa thành phần chất Cathinone)…
Tác hại của loại ma túy nói chung, ma túy tổng hợp nói riêng ai cũng biết nhưng vì sao tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp vẫn có xu hướng gia tăng”?.
Nguyên nhân sử dụng và các chất ma túy mới?
Thực tiễn phòng ngừa, đấu tranh cho thấy, ma túy tổng hợp được dùng ở Việt Nam chủ yếu là ATS (Amphetamine Type Stimulants) và ectasy Ketamin, cần sa và cần sa tổng hợp. Loại ma túy này thường được gọi với tên "lóng" là: đá, thuốc lắc, viên nữ hoàng, ngọc điên, yaba, cỏ Mỹ…
Theo Cục CSĐT tội phạm về ma túy, việc sử dụng ma túy tổng hợp và chất hướng thần mới (NPS) đã gây ra những hậu quả đáng lo ngại cho người sử dụng, gia đình và cộng đồng.
Người nghiện ma túy tổng hợp ngày càng nhiều và không ít người đã trở thành bệnh nhân tâm thần vì sử dụng lâu ngày. Nguy hiểm hơn, loại ma túy này còn để lại những hậu quả vô cùng tàn tệ cho sức khỏe người nghiện...
Khi sử dụng nhiều và thường xuyên, người sử dụng có nhiều thay đổi bất thường về quy luật sinh hoạt và làm việc theo chiều hướng xấu.
Trong đó có việc thay đổi tính nết hành vi theo hướng tiêu cực, hay cáu gắt, cục tính, xấu tính, hay quên, chóng quên, nói lắp, mạch tư duy lộn xộn hay lẫn lộn giữa hiện tại, quá khứ và tương lai hoặc bị cuốn quá sâu vào một việc cụ thể nào đó như: tháo lắp sửa chữa đồ đạc, nghe nhạc, chơi game v.v...
Giai đoạn nặng hơn thường nghe thấy, nhìn thấy hay nói và hành động theo những điều không có thật theo motip ghen tuông và ám ảnh bị hại (ảo thanh, ảo giác và hoang tưởng).
Khi sử dụng lâu ngày, người nghiện amphetamin sẽ bị loạn thần với các biểu hiện như nhiều ảo thị (sinh động, nhiều màu sắc, cấp diễn và ảo thanh), xuất hiện các ảo giác, các hoang tưởng thường gặp như hoang tưởng liên hệ, bị truy hại (còn gọi là “ngáo đá”) nên có thể dẫn đến hành vi giết người không ghê tay.
Ngoài việc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần, người sử dụng ma túy tổng hợp và NPS còn bị ảo giác, rối loạn tâm thần, gây nên những hành vi vô cùng nguy hiểm cho cộng đồng, xã hội.
Cũng theo phân tích của Cục CSĐT tội phạm về ma túy, Bộ Công an thì nguyên nhân đầu tiên, quan trọng dẫn đến các thanh, thiếu niên lạm dụng chất gây nghiện, đặc biệt là ma túy tổng hợp là do thiếu sự quan tâm giáo dục của gia đình.
Trong điều kiện xã hội hiện nay, nhiều gia đình không có thời gian để gần gũi, tìm hiểu tâm tư, tình cảm; theo dõi các diễn biến tâm lý con. Cùng với đó là sự tò mò, đua đòi của một bộ phận thanh, thiếu niên; do những lời khích bác của bạn bè và để chứng tỏ cho bạn bè thấy mình bản lĩnh, anh hùng nên đã sử dung ma túy một cách vô tư.
Bên cạnh đó, quan niệm của một bộ phận giới trẻ hiện nay cho rằng phải sử dụng ma túy tổng hợp mới sành điệu, thời thượng và nhận thức sai lầm rằng sử dụng ma túy tổng hợp chỉ tạo cảm giác vui vẻ, hưng phấn tức thời, không gây nghiện nên sử dụng rất an toàn. Mặt khác, ma túy tổng hợp rất dễ thử, dễ sử dụng và phù hợp với không khí vui vẻ, sôi động tại các điểm vui chơi, giải trí của giới trẻ như các quán bar, karaoke, vũ trường.
Cùng với đó là giá ma túy tổng hợp, nhất là ma túy đá vào Việt Nam đã giảm rất nhiều trong những năm gần đây cũng là một nguyên nhân cho việc sử dụng lan rộng (nếu như cách đây 5 năm, giá ma túy đá khoảng 1 tỷ VNĐ/ kg thì nay chỉ còn khoảng 150-200 triệu VNĐ/ kg).
Có thể cai nghiện được ma túy tổng hợp và các loại ma túy mới?
Tại Hội thảo khoa học công tác quản lý, phòng ngừa, xử lý loạn thần do sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần trên địa bàn TP. Hà Nội, Tiến sỹ, bác sỹ Nguyễn Doãn Phương và Thạc sỹ, bác sỹ Lê Thị Thu Hà, Viện Sức khỏe tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai đã chia sẻ: Hiện nay, trên thị trường có nhiều dạng ma túy tổng hợp mới với nhiều thành phần, dạng bào chế cũng như nhiều tên gọi khác nhau.
Thông thường các dạng bào chế gồm hỗn hợp nhiều chất khác nhau nên gây khó khăn cho việc xác định cụ thể thành phần, hàm lượng. Mặt khác, các đối tượng thường sử dụng nhiều loại chất khác nhau, dẫn tới bệnh cảnh lâm sàng đa dạng, pha trộn lẫn nhau.
Trong khi đó trạng thái cai các chất ma túy này là khá mờ nhạt, dẫn tới quan niệm sai lầm cho rằng sử dụng các chất ma túy mới là không gây nghiện giống như các chất dạng thuốc phiện.
Hiện nay, chưa có một phương pháp cận lâm sàng nào giúp chẩn đoán xác định nghiện các chất ma túy mới này. Các phương pháp phát hiện các chất ma túy này hiện nay chủ yếu được xác định qua định tính nồng độ trong nước tiểu.
Mặc dù vậy, một kết quả dương tính với chất chỉ phản ánh đối tượng có thể đã sử dụng trong vài ngày gần đây, không có ý nghĩa khẳng định đối tượng nghiện chất ma túy.
Hơn nữa, số lượng các chất có thể phát hiện cũng là hữu hạn (ketamin, thuốc lắc, cần sa và opiate). Do vậy, việc xác định các rối loạn tâm thần do sử dụng các chất ma túy tổng hợp chủ yếu dựa vào biểu hiện lâm sàng cũng như từ lời khai của đối tượng sử dụng chất.
Trong khi đó, việc điều trị nghiện amphetamin và các chất dạng amphetamin) hiện nay rất khó khăn. Bởi tuy sự lệ thuộc vào cơ thể ở nghiện Amphetamine không nặng nề như nghiện chất ma túy khác…) song việc tái nghiện vẫn rất phổ biến vì tác động tâm thần của thuốc rất mạnh và được củng cố sau mỗi lần sử dụng, do vậy gây ra hiện tượng “đói chất ma túy” thường diễn ra trong não người nghiện.
Để giúp người nghiện vượt qua hội chứng cai và duy trì chống tái nghiện cần phối hợp nhiều phương pháp điều trị (hóa dược, liệu pháp tâm lý cá nhân, liệu pháp gia đình, liệu pháp nhóm, liệu pháp lao động tái thích ứng tại cộng đồng…).
Cần thiết lập mối quan hệ điều trị sau cai để giúp bệnh nhân giải quyết các rối loạn trầm cảm và nhân cách… thường tồn tại rất lâu về sau... Việc điều trị trạng thái nhiễm độc Amphetaminh và các rối loạn thần gặp rất nhiều khó khăn.
Theo TBTCVN